Geleidelijk is het karakter van Helpman veranderd van dorp tot stadswijk.Langzamerhand werden er huizen en huizenblokken gebouwd die echt niet dorps meer waren maar in het geheel bleef Helpman toch anders dan een nieuwbouwwijk. Verspreid over het hele gebied was een groot aantal boerderijen en boerderijtjes. Zo was er in de jaren twintig en dertig nog een boerderij op de hoek van de Helper Oostsingel en de Coendersweg. Deze bleef nog lang in gebruik als woonhuis en als opslagruimte. Er was één aan de Coendersweg tussen de Christelijke Basisschool en het Zernike College. Deze werd in het begin van de jaren dertig vervangen door een blok woonhuizen.
En aan de weg naar de Centrale (nu ongeveer het Groenendaal) stond de dubbelboerderij van Onnes en Bolhuis. Deze werden in 1960 afgebroken.
De boerderij in Groenestein heeft ook sinds lang zijn functie verloren. De huidige boerderij dateert van 1937 nadat de vorige door hooibroei verbrand was.
Ook het boerderijtje op de hoek van de Emmastraat en de Coendersweg is in het begin van de jaren dertig vervangen door een winkelpand met woonhuizen.
In de Helper Kerkstraat was de boerderij van Buirma. Het pand bleef na beëindiging van het bedrijf uiterlijk geheel in tact.
Schuin tegenover deze stond de boerderij die het laatst in gebruik was bij de aardappelhandel van Bakker. Aan de Verlengde Hereweg stond een grote boerderij die in 1912 plaats moest maken voor de aanleg van de Helperbrink. Deze boerderij werd echter herbouwd achter de huizen van de Helperbrink en de Verlengde Hereweg waar hij nog steeds staat. Uiteraard buiten gebruik.
Aan het begin van de Van Houtenlaan stond dwars op de weg het boerderijtje, dat laatstelijk in gebruik was bij Mulder en Van der Werf. In de jaren vijftig werd het afgebroken en kon de Van Houtenlaan doorgetrokken worden.
Op de hoek van de de Savornin Lohmanlaan en de Troelstralaan stond de grote boerderij van Vorenkamp, Deze veranderde langzaam van karakter van boerderij tot uitspanning onder de naam Landlust. Vermaard was het bij de stad Groningers die de lange wandeling uit de stad gemaakt hadden om hier uit te rusten en dik soep (karnemelk) te drinken en later misschien een kogelflesje. Er werd een wandelpark aangelegd met doolhof, speeltuin en tennisbanen. Het huidige tennispark is daaruit voort gekomen.
Aan de Kooiwegstond ook een grote boerderij. Deze was als boerderij het laatst in gebruik bij Van Bergen. Toen het boerenbedrijf beëindigd was, werd het in gebruik genomen door de Ver. Zwakzinnigenzorg. Een brand in 1965 maakte hier nog geen einde aan, maar in 1969 werd het toch afgebroken. Op deze plaats is nu o.a. De Abraham Kuyperlaan. Een bosje achter de huizen van deze straat is er nog een relict van.
Dan was er nog de dubbelboerderij in het Kapmabosje, het terrein van de voormalige Coendersborg. Van de borg zijn de grachten gedeeltelijk nog aanwezig. De laatste bewoners waren Hartsema en De Vries. Na een grondige verbouw dient het nu als restaurant.
Op de plaats van het oude R.K.Z. Aan de Verlengde Hereweg stond de boerderij, die omstreeks 1920 plaats moest maken voor de bouw van het ziekenhuis.
Aan een sintelpad, wat nu ongeveer de Helperesweg is, stonden nog twee boerderijtjes, evenals één op de hoek van de Esserweg en de Hondsruglaan. Deze laatsten stonden al wat buiten de kom van Helpman, evenals de boerderij achter de villa Volonté en twee op de hoek van de Verl. Hereweg en de huidige Vestdijklaan.
Wellicht heb ik er nog enige over het hoofd gezien. Na het verdwijnen van deze boerderijen was het karakter van Helpman toch wel veranderd van dorp in stadswijk, temeer omdat de landerijen, die bij deze bedrijven hoorden geheel bebouwd werden met nieuwe wijken zoals de Wijert en Coendersborg. Met de boerderijen verdween het boerenleven..uit de straten. De met paarden bespannen melkwagens die ‘s morgens vroeg en in de namiddag met rammelende melkbussen naar en van de weiden gingen om te melken. Of een groep koeien, die van de ene weide naar de andere gebracht werden . En in de zomer de hoog opgetaste hooiwagens getrokken door paarden, die het hooi binnen brachten. Ook de wagens met pulp, die in de herfst van de suikerfabriek kwamen en ook het uitrijden van mest ontging de bewoners niet. Met het verdwijnen van de boerderijen met de daarbij behorende activiteiten was Helpman wel een stadswijk geworden maar wel één met een eigen karakter.
Aan de Kooiwegstond ook een grote boerderij. Deze was als boerderij het laatst in gebruik bij Van Bergen. Toen het boerenbedrijf beëindigd was, werd het in gebruik genomen door de Ver. Zwakzinnigenzorg. Een brand in 1965 maakte hier nog geen einde aan, maar in 1969 werd het toch afgebroken. Op deze plaats is nu o.a. De Abraham Kuyperlaan. Een bosje achter de huizen van deze straat is er nog een relict van.
Dan was er nog de dubbelboerderij in het Kapmabosje, het terrein van de voormalige Coendersborg. Van de borg zijn de grachten gedeeltelijk nog aanwezig. De laatste bewoners waren Hartsema en De Vries. Na een grondige verbouw dient het nu als restaurant.
Op de plaats van het oude R.K.Z. Aan de Verlengde Hereweg stond de boerderij, die omstreeks 1920 plaats moest maken voor de bouw van het ziekenhuis.
Aan een sintelpad, wat nu ongeveer de Helperesweg is, stonden nog twee boerderijtjes, evenals één op de hoek van de Esserweg en de Hondsruglaan. Deze laatsten stonden al wat buiten de kom van Helpman, evenals de boerderij achter de villa Volonté en twee op de hoek van de Verl. Hereweg en de huidige Vestdijklaan.
Wellicht heb ik er nog enige over het hoofd gezien. Na het verdwijnen van deze boerderijen was het karakter van Helpman toch wel veranderd van dorp in stadswijk, temeer omdat de landerijen, die bij deze bedrijven hoorden geheel bebouwd werden met nieuwe wijken zoals de Wijert en Coendersborg. Met de boerderijen verdween het boerenleven..uit de straten. De met paarden bespannen melkwagens die ‘s morgens vroeg en in de namiddag met rammelende melkbussen naar en van de weiden gingen om te melken. Of een groep koeien, die van de ene weide naar de andere gebracht werden . En in de zomer de hoog opgetaste hooiwagens getrokken door paarden, die het hooi binnen brachten. Ook de wagens met pulp, die in de herfst van de suikerfabriek kwamen en ook het uitrijden van mest ontging de bewoners niet. Met het verdwijnen van de boerderijen met de daarbij behorende activiteiten was Helpman wel een stadswijk geworden maar wel één met een eigen karakter.
Jenne Meinema
Overgenomen uit http://www.wijkhelpman.nl/UserFiles/File/helperbel-feb2006.pdf
Geen opmerkingen:
Een reactie posten